DIY zeep maken

Een tijdje geleden heb ik een artikel geplaatst over hoe je een eigen lipscrub kan maken. Mocht je het artikel nog niet gelezen hebben, dan kan je hem hier teruglezen: DIY lip scrub. Op internet zag ik dat je zoveel leuke dingen zelf maken, zoals ook zeepjes. Ik heb nu inmiddels al aardig wat zeepjes gemaakt en in dit artikel laat ik zien hoe jij ook jouw eigen zeep kan maken. Benieuwd naar deze DIY zeep maken, kijk dan snel verder!

Wat heb je allemaal nodig?

Zeep kan je maken met verschillende recepten. Het wordt vooral gemaakt met vetten, water en natriumhydroxide. Ik kies altijd voor het volgend recept:

500 gram olijfolie
64 gram natriumhydoxide
178 gram water

Let op dat de hoeveelheden echt zeer belangrijk zijn. Iets teveel of te weinig en je recept klopt al niet meer.

Wat heb je dus allemaal nog meer nodig?

Hierboven zie je alles wat je nodig hebt. Namelijk:
Vet
Natriumhydroxide
Koud water
Pannetje(s)
Weegschaal / maatbeker
Roerlepel
Thermometer
Staafmixer
Mal
Geurtjes

Uhm..ja..hoe kom ik bepaalde dingen?
Vet
Als vet kan je vooral kiezen voor olijfolie. Maar je kan natuurlijk ook andere vetten kopen, zoal rundervet of palmvet, dit zijn vooral frituurvetten die je gewoon bij bijvoorbeeld de Albert Heijn kan kopen. Let wel op dat je genoeg koopt. Een fles olijfolie met de waarde 500ml e hoeft niet altijd echt 500ml te zijn. Koop dus wel genoeg vet in, neem bijvoorbeeld een fles van 1 liter mee.

Natriumhydroxide
De Natriumhydroxide is sterk basisch. De chemische notatie hiervan is NaOH. Deze stof wordt ook wel gebruikt als caustische soda, ofwel gootsteenontstopper. De stof is erg bijtend, vandaar dat je ook het beste een veiligheidsbril en handschoenen aan kan hebben. En laat dus kinderen en huisdieren niet in de buurt bij deze stof komen. Pas ook op dat je deze stof niet gebruikt op je granito / composiet keukenblad. Die kan daar niet zo goed tegen. Je kan de stof dus als gootsteenontstopper kopen bij de drogist (Kruidvat) of in sommige supermarkten. Lees het etiket en kijk of daar op staat 99% NaOH, dan zit je goed.

Pannetjes
Als je pannen gebruikt, zorg ervoor dat deze niet van alluminimum zijn, de loog kan daar namelijk niet best op gaan reageren. Je kan pannen kopen bij bijvoorbeeld de Marskramer, blokker of IKEA. Zorg ervoor dat je verschillende maten hebt, zodat je straks ook de au bain marie manier kan gaan gebruiken indien je dit graag wilt.

Weegschaal / maatbeker en Roerlepel
Een weegschaal of maatbeker heb je nodig om de goede hoeveelheden te kunnen krijgen van de ingrediënten. Zorg er dus voor dat je de juiste in huis hebt. Je kan deze bijvoorbeeld kopen bij de Marskramer of Blokker. Een roerlepel heb je nodig om in je zeepmengsel te kunnen roeren. Dit is namelijk zeer belangrijk.

Thermometer
Tijdens het maken van de zeep moet je wel eens op de graden letten, dit is namelijk erg belangrijk. Hiervoor heb je een goede thermometer voor nodig die best hoge temperaturen aan kan. Ik gebruik zelf een vleesthermometer. Deze stop ik dan met de punt in de zeepmengsel en dan weet ik precies hoeveel graden de zeepmengsel is. Je kan een thermometer ook kopen bij bijvoorbeeld de Marskramer of Blokker.

Staafmixer
Tijdens het maken van de zeep, zal je veel moeten roeren. Het handigst is om een staafmixer te gaan gebruiken. Hierdoor ben je sneller klaar. Als je namelijk alleen wilt roeren met een roerlepel, ben je al gauw een uur bezig. Met een staafmixer maar een kwartier. Zorg er wel voor dat je een goede staafmixer hebt en niet een hele goedkope. Ik had er namelijk één gekocht bij de Hema van 10 Euro, maar die was na 3 keer gebruiken alweer kapot. De zeepmengsel wordt namelijk na een tijdje dik en de staafmixer moet daar wel goed tegen kunnen. Je kan ook een gewone mixer gebruiken, maar zorg er wel voor dat deze niet te hard gaat, anders wordt je zeepmengsel niet dik. Je kan een goede staafmixer kopen bij de Blokker of Marskramer.

Mal
Een mal heb je nodig om de zeepmengsel in te doen en deze te laten rijpen of te laten harden. Er zijn zoveel verschillende dingen die je als mal kan gebruiken, denk bijvoorbeeld aan plastic bakjes of vormpjes. Je kan mallen kopen bij bijvoorbeeld de Xenos, Blokker of Marskramer.

Veiligheidsbril en handschoenen
Zeer belangrijk! Ik gebruik het ook elke keer weer als ik zeep ga maken. Rubberen huishoudhandschoenen kan je bijvoorbeeld kopen bij de Kruidvat en een veiligheidsbril kan je bijvoorbeeld kopen bij de lokale klusjesbedrijf of de Gamma of iets dergelijks.

Geurtjes
Als je je eigen zeep maakt, dan ruikt je zeep eigenlijk een beetje muf. Een lekker geurtje eraan is natuurlijk altijd fijn. Je kan geuroliën kopen bij bijvoorbeeld De Tuinen.

Cold Process

Goed nu we alles in huis hebben, kunnen we natuurlijk gaan beginnen. We gaan natuurlijk eerst alles afwegen, zorg er dus goed voor dat je de juiste hoeveelheden hebt.

Als je dat hebt gedaan, gaan we eerst de natronloog maken. De Natriumhydroxide korrels doe je voorzichtig in het koude water. Je gaat dan even roeren, want de korrels hebben de neiging om te gaan klonteren.

Je zal dan zien dat het water behoorlijk heet wordt. Als je een tijdje goed roert, zal je zien dat de korrels gaan oplossen. Zorg ervoor dat alle korrels zijn opgelost en laat de oplossing dan even met rust, zodat deze af kan koelen.

Nu gaan we het vet of olie warm maken. Doe het vet in een pannetje en laat de inhoud langzaam warm worden. De natronloog en het vet moeten beide dezelfde temperatuur hebben, zo’n 50 °C. Doe rustig aan, want je zal merken dat het vet veel eerder warm geworden is dan dat de natronloog is afgekoeld!

Als beide oplossingen van dezelfde temperatuur en helder zijn, kan je nu je pannetje van het vuur afhalen en de natronloog, terwijl je roert, langzaam in je pannetje vet gieten. Je zal al gelijk zien dat de oplossing troebel wordt. De eerste sporen van zeep!

Nu gaan we gebruik maken van de staafmixer zodat de zeep in beweging blijft. Gebruik je dus een lepel, dan zal je een uur lang moeten blijven roeren. Dit houdt dit in dat je het eerste kwartier goed doorroert om daarna eens in de tien minuten even flink te scheppen.

Na ongeveer een kwartier (of een uur als je lepelt) zal je zien dat het zeepmengsel dik wordt. Het mengsel is nu gereed om in de mal te worden gegoten. Je kan controleren of je zeep de juiste dikte heeft door er met je lepel een streep door te trekken. Blijft die streep een tijdje zichtbaar dan is ie goed. Dit heet tracing.

Op dit moment kan je beslissen om je zeep via Hot Process verder af te maken. Hoe dat moet, vertel ik straks. Kies je er voor om je zeep langzaam te laten rijpen, dan kan je nu je geurtjes, kleurtjes, kruidjes of zeewier toevoegen.

Giet het zeeppapje in de mal en wacht vervolgens totdat de zeep hard / taai wordt. Dit kan een dag duren, maar ook drie dagen. Bij mij duurde dit ongeveer een aantal uur.

Is de zeep hard / taai geworden dan kan je hem uit de mal halen. Je kan de zeep dan in stukken snijden en dan zal je de zeep nog drie tot zes weken moeten laten rijpen. Dit is om de zeep te laten drogen en de chemicaliën de tijd te geven om volledig te reageren. De zeep zal dan namelijk nog harder worden omdat het water langzaam verdampt. Na de rijpingstijd is je zeep klaar voor gebruik.

Hot process

Bij het cold process duurt het dus een aantal weken voordat de zeep helemaal klaar is. Met de hot process duurt het verzepingsproces maar ongeveer een uur. De zeep wordt namelijk een tijdlang kunstmatig warm gehouden. De structuur van HP-zeep is wat groffer dan CP zeep.

Je kan het zeepmengsel op verschillende manieren warm houden: in de oven, au-bain-marie, of in een crock-pot. Ik heb inmiddels de oven en de au-bain-marie manieren geprobeerd. Beide zijn even gemakkelijk. Hieronder zal ik laten zien hoe je de au-bain-marie manier doet.

Je stopt heet water in een grote pan en je zorgt ervoor dat je pannetje met je zeepmengsel hier in past, maar dat hij wel blijft hangen. Nu warm je je water op en zorgt ervoor dat de temperatuur ongeveer 80-90 graden is. Afhankelijk van je recept duurt het een half tot een heel uur voordat je zeep klaar is.

Je zal zien dat je zeep vanuit zijn vla-achtige fase langzaam een vaseline-fase (gelfase) ingaat. Als alles vaselineachtig is, is de verzeping klaar.

Het is wel belangrijk dat je regelmatig even je zeepmengsel doorschept. Als je het mengsel te heet laat worden (>100 graden) kan je zeepmengsel gaan schuimen en dan schuimt het “de pan uit”.

Zodra je ziet dat de zeep klaar is, dan kan je een beetje zeep op je tong proeven. Als alles goed is dan smaakt dat naar zeep en als het niet goed is dan smaakt het naar een 9-volts batterij. Je voelt het dan een beetje tintelen op je tong. Dan zal je het nog langer moeten laten verzepen.

Als alles verzeept is haal je je pannetjes van het vuur en kan je geur en kleur toevoegen. Je zal dan wel snel moeten zijn, want je zeep begint af te koelen en wordt dan gelijk hard. Twee lepels suiker in je loogoplossing zorgt ervoor dat je je zeep wat langer kan geuren en kleuren.

Nu kan je het zeepmengsel in je mal doen. Een paar uur later, als je zeep is afgekoeld, is je zeep hard en gelijk gereed voor gebruik.

Hieronder heb ik verschillende zepen weergegeven. De eerste heb ik gemaakt op de koude process, deze zijn nog niet helemaal klaar en moeten nog een aantal weken rijpen.

Hieronder heb ik een foto van de zeep geplaatst die ik heb gemaakt op het hete process. Je ziet dat deze minder egaal is en wat grover eruit ziet.

Ik vind zeepjes maken echt ontzettend leuk en zal er zeker veel meer gaan maken met verschilende vormpes, geuren en kleuren.

Op Zeep.vanderleden.com kan je echt super veel informatie vinden over het maken van zeep, bijvoorbeeld ook hoe je eigen recepten kan maken door middel van de zeepcalculator.

Heb jij wel eens zelf zeep gemaakt?